โดย พญ. รัตน์นภัส ตั้งมะโนมานะ
หมอสูติ-นรีเวช เฉพาะทางด้านมะเร็งสตรี
อาการของประจำเดือน เป็นอาการสำคัญที่ทำให้สาวๆ หลายคนมาพบหมอค่ะ กว่า 10 เปอร์เซนต์ นั้น อาจจะมีภาวะที่เรียกว่า “เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่” (Endometriosis) ซึ่งถ้าโรคนี้อยู่ที่รังไข่ จะ ทำให้เกิด ซีสต์ ที่เรียกว่า “ช็อคโกแลตซีสต์” ได้ค่ะ
สาเหตุของน้องเยื่อบุก็ตามชื่อเลยค่ะ น้องไปเจริญผิดที่ เช่น ที่ลำไส้ รังไข่ หรือตัวมดลูก ทำให้เกิดอาการตำแหน่งนั้นๆค่ะ แม้กระทั่งที่ปอด ที่สะดือ ลำไส้ หรือช่องคลอดก็พบได้ค่ะ
ส่วนอาการที่มาร่วม คือ ปวดศีรษะ หงุดหงิดง่าย ปวดหลัง ปวดก้น ถ่ายแล้วปวด หรือปวดเวลามีเพศสัมพันธ์ บางคนต้องกินยาแก้ปวดพอนแสตน (Ponstan) วันละหลายเม็ด หรือถึงขนาดต้องหยุดงาน ลางานช่วงมีประจำเดือน หมออยากให้คนไข้มาพบแพทย์ก่อนโดยไม่ต้องรอให้อาการเป็นมากแล้ว เพราะจะเกิดโรคได้ค่ะ
บอกว่าเป็นโรค “ปวดประจำเดือน” หรือเป็น “เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่” ได้จากอะไร
คนไข้ที่หมอเจอส่วนใหญ่จะมีอาการ “ปวดท้องตามรอบประจำเดือน” ค่ะ จึงใช้อาการเป็นหลักค่ะ แต่คนไข้หลายคนก็มีโรคนี้แบบ “ไม่ปวดประจำเดือน” ได้บ่อย เช่น ปวดระหว่างมีกิจกรรม ตอนมีเพศสัมพันธ์ ปวดก้น เป็นต้น บางครั้งพบได้จากภาวะเลือดออกในปอด ปากช่องคลอด หรือที่สะดือ ก็ยังได้ค่ะ
อย่างไรก็ตาม แม้ไม่ทราบสาเหตุอาการปวดประจำเดือน ก็ควรจะรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ นะคะ เพื่อไม่ให้เกิดการปวดเรื้อรัง ผังพืดในมดลูกและรังไข่ หรือแม้กระทั้งเกิดช็อคโกแลตซีสต์ โรคนี้ทำให้เกิดมะเร็งบางชนิดได้ แต่โกาสเกิดน้อยมากค่ะ
“การรักษาอาการ ปวดประจำเดือน หมอยากให้คิดว่า โรคนี้เป็นโรคเรื้อรัง เหมือนกับโรคเบาหวาน ความดัน เลยค่ะ การรักษาจึงเน้นไปที่ “การป้องกันโรค” ไม่ให้เป็นมากขึ้นค่ะ เพื่อไม่ให้เกิดโรคแทรกซ้อน ช่วงที่มีแค่การปวดประจำเดือนค่ะ
การตรวจทำได้โดย หมอนรีเวชเฉพาะทาง จะทำการซักประวัติ การตรวจภายในและอัลตร้าซาวน์ (Ultrasound) ซึ่งทางช่องคลอดจะเห็นได้ชัดเจนกว่าหน้าท้อง แต่สาวๆไม่ต้องกลัวไปนะคะ หมอประเมินความเหมาะสมอีกครั้ง เมื่อพบแพทย์ค่ะ
อ่านเพิ่มเติม: https://bebornclinic.com/gynecologic-check-up
